«علی کوچولو»ی امام، شارح «کفایه» در نجف
تاریخ انتشار: ۱۸ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۸۶۴۹۰
عصر ایران؛ مهردادخدیر- سید علی خمینی، نوۀ امام خمینی که از سه سال پیش (مهر 1397) به نجف، مهاجرت کرده کتابی به زبان عربی نوشته با عنوان «مشکاة الهدایة» که شرحی است بر «کفایةالاصول» آخوند خراسانی؛ از کتب درسی اصلی حوزه های علمیه.
سید مهدی حسینی دورد – دین پژوه - که سالها از نزدیک در درسهای سید علی خمینی حضور داشته در این باره نوشته است: «شرح و تعلیقه نویسی بر کتب درسی حوزه های علمیه از سنت های دیرین بزرگان حوزه هاست و و تعلیق دو جلدی استادمان حجت الاسلام والمسلمین سید علی خمینی بر کفایة الاصول به جست و جوی اسرار و دقایق و بیان مطالب مهم آن با قلمی امروزین پرداخته و هر چند تا کنون دو جلد آن منتشر شده اما مجلدات دیگری هم دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گفتۀ وی اهتمام و تبحر حجت الاسلام خمینی در تدریس کفایةالاصول آخوند خراسانی یادآور پدربزرگ (مادری)- آیتالله سلطانی طباطبایی- است که به «کفایهگو»ی اول حوزه اشتهار داشت.
نویسندۀ این سطور، اطلاعات حوزوی یا داعیهای در این حوزه ندارد و جدای نقل این خبر و توضیح آقای حسینی دورود، معرفی کتاب به چند سبب دیگر است:
نخست این که کوچکترین فرزند حاج سید احمد خمینی، متولد فروردین 1364 بوده یعنی هنگام درگذشت امام چهار ساله بوده و همان «علی کوچولو»ی امام است که تصویر او بعدها در کتابهای درسی منتشر شد.
مقاماتی که در سال های 66 تا 68 به جماران میرفتند تا در اتاق شمارۀ 12 با سید احمد خمینی و احتمالا پس از آن با امام ملاقات کنند بالای سر حاج سید احمد قاب عکس کوچکی را میدیدند که امام را در حال بوسیدن کودکی دو ساله نشان می داد؛ حاج احمد تصویر پدر و پسر خود را دریک قاب قرار داده بود. همین عکس بعدها به کتب درسی راه یافت. (خانه البته 12 اتاق ندارد و وجه تسمیه شمارۀ 12 را نمیدانم).
علی، نوجوانی 15 ساله بود که به قم رفت و پس از تحصیلات حوزوی معمم شد. 23 ساله بود که با نوۀ آیتالله سید علی حسینی سیستانی مرجع عالی شیعیان (دختر حجتالاسلام شهرستانی) نمایندۀ تامالاختیار و مسؤول دفتر ایشان در قم ازدواج کرد و موجب وصلت دو خانوادۀ خمینی و سیستانی شد.
این وصلت از این جهت اهمیت رسانهای و سیاسی داشت که امام خمینی نظریۀ ولایت فقیه را در ایران و در قالب قانون اساسی به اجرا درآورده بود حال آن که آقای سیستانی به حوزۀ دیرین نجف و مکتب آیتالله خویی تعلق دارد که معتقد به این نظریه نبودند. (آقای سیستانی البته از علاقهمندان امام خمینی و آیتالله خامنهای است و آنچه گفته شد تنها از حیث نظری است زیرا ولایت فقیه اکنون از یک نظریه خارج و به شکل یکی از اصول مهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران درآمده است).
سید علی خمینی قبل از مهاجرت به عراق بیشتر سرگرم درس و بحث حوزوی بود و کمتر موضع سیاسی میگرفت اما در یکی دو مورد که سخنی میگفت برخی تصور میکردند با برادربزرگتر زاویه پیدا کرده چون به مذاق اصولگرایان خوشتر نشسته حال آن که خود سید حسن نیز مایل است فراتر از جناحها شناخته شود.
سید مهدی حسینی دورود نه تنها فاصله و زاویه را رد میکند بلکه میگوید «اگر بنا بر تمثیل باشد نسبت او با حاج سید حسن آقا مثل دو برادر عزیز تاریخ تشیع است.»
یک فعال حوزوی هم معتقد است انتشار کتاب «مشکاة الهدایه» تنها سه سال پس از هجرت به نجف عراق نشان می دهد مهاجرت سید علی خمینی تنها به سبب وصلت با نوۀ مرجع عالی شیعیان در نجف نبوده و در این مدت به فعالیت های حوزوی هم بیش از پیش اشتغال داشته است.
در گیر و دار مشکلات معیشتی شاید برخی خوانندگان بر نویسندۀ این سطور خرده بگیرند این موضوع چه اهمیتی دارد؟
ماجرا را اما از زاویۀ دیگری هم می توان نگریست. این که نوۀ بنیان گذار جمهوری اسلامی که می توانسته در منطقۀ خوش آب و هوای جماران روزگار بگذراند یا درمؤسسه آثار امام، مسؤولیتی بر عهده بگیرد از تهران به نجفی کوچیده با تابستانهای تحمل ناپذیر و وجهۀ حوزوی خود را پررنگ کرده و انتشار کتاب به زبان عربی شاید بر پارسی دوستان خوش نیاید اما اتفاقا نشان دهندۀ تسلط او بر این عرصه است چرا که شماری از روحانیون با سن وسال بالاتر از او از عهدۀ نوشتن و سخن گفتن به عربی برنمی آیند و در خاطرات آیتالله سیستانی آمده که سال های اول مهاجرت به نجف، دشوارترین مشغولیت او آموختن زبان عربی در آن حد بوده که بتواند متون تخصصی را هم به عربی بنویسد.
این اشاره هم خالی از لطف نیست که اگر سید علی خمینی می خواست به شکل کنونی در حوزۀ قم تدریس کند شاید باید اجازه نامه های مربوطه را از تشکیلاتی می گرفت که شیخ محمد یزدی در رأس آن بود و در حد احتمال میتوان گفت هجرت او برای احیای سنت حوزهها در بحث و تدریس هم بوده باشد و حالا در 36 سالگی به جای این که در سایۀ نام امام و محدود به عنوان «نوۀ امام» یا دامادِ داماد آیتالله سیستانی یا برادر سید حسن خمینی به عنوان نماد بیت امام باقی بماند، هویت مستقل حوزوی برای خود تعریف کرده و به عنوان شارح کفایه شناخته می شود.
چون نویسندۀ این سطور دلمشغول سیاست و دلباختۀ آرمانهای مشروطه است این اشاره هم خالی از لطف نیست که آخوند خراسانی (نویسندۀ کفایة الاصول)- زادهٔ ۱۲۱۸و درگذشته ۱۲۹۰ خورشیدی - از حامیان مشروطیت در ایران بود. اهمیت این گزاره را هنگامی بیشتر درمی یابیم که بدانیم شیخ فضلالله نوری – فقیه مشهور تهران - کمر به نابودی مشروطه بسته و در کنار محمد علی شاه قاجار قرار گرفته بود.
ملا محمد کاظم خراسانی (هروی) - مشهور به آخوند خراسانی- پس از درگذشت میرزای شیرازی، مرجعیت عامه شیعه را بر عهده داشت و اشتهار او به عنوان صاحب کفایه تردیدهای مؤمنین به خاطر القائات شیخ فضلالله نوری علیه مشروطه را میزدود که مشروطه را مشئومه میدانست و با مشروطه مخالف بود چون قانونگذاری را حق منتخبان مردم نمی دانست و به رأی باور نداشت.
آخوند خراسانی اما در کنار شیخ عبدالله مازندرانی و میرزا حسین خلیلی تهرانی که به آیات ثلاث شهرت داشتند از مشروطه خواهی ایرانیان دفاع و حمایت می کردند. (پس از اعدام شیخ فضلالله در تهران مجلس ترحیمی در نجف برگزار شد و آخوند خراسانی در آن شرکت کرد اما از شیخ به عنوان «شهید» تجلیل نکرد).
شاید بتوان امید داشت سید علی آقای خمینی به شرح کفایۀ آخوند بسنده نکند و دربارۀ آرای سیاسی او هم بنویسد و البته این بار به پارسی! دست کم به خاطر برادر بزرگتر که ازعلاقه مندان زبان پارسی است.
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۸۶۴۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی: